Voorwaarden faillissement met praktische insteek

Voorwaarden faillissement

Een faillissement is een insolventieprocedure voor ‘ondernemingen’, dit omvat (i) iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent, (ii) iedere rechtspersoon (iii) en iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid (behoudens enkele uitzonderingen). Een onderneming kan failliet verklaard worden indien zij niet langer in staat is haar financiële verplichtingen te voldoen en de twee wettelijke faillissementsvoorwaarden vervuld zijn.  

De eerste faillissementsvoorwaarde is staking van betaling. De onderneming moet duurzaam opgehouden hebben haar schulden te voldoen. De tweede voorwaarde is geschokt krediet, wat inhoudt dat de onderneming geen vertrouwen (krediet) meer geniet van de schuldeisers. Beide voorwaarden worden in samenhang met elkaar beoordeeld, want je kan betalingsmoeilijkheden ondervinden, maar toch nog van krediet genieten. Een onderneming die nog over krediet beschikt, wordt niet geacht duurzaam te hebben opgehouden met betalen van de schulden. Je voelt wellicht aan dat deze voorwaarden niet afgelijnd zijn en daarentegen onderworpen zijn aan nuances. Laat je hierover correct adviseren.  

Uiteraard moet je als bestuurder of zaakvoerder van een vennootschap, of als zelfstandig natuurlijk persoon tijdig jouw verantwoordelijkheid nemen. Er zijn heel wat preventieve maatregelen om de continuïteit te behouden (zie de eerdere blogpost van mijn collega Marthe Oosthuyse https://crivitslegal.be/blog/de-europese-herstructureringsrichtlijn-een-waaier-aan-mogelijkheden/), maar als die niet baten en de onderneming zich toch in discontinuïteit bevindt, ben je als bestuurder of zaakvoerder van een onderneming aan diverse wettelijke verplichtingen onderworpen. Zo zal je onder meer tijdig de alarmbelprocedure moeten toepassen en ben je wettelijk verplicht om de boeken neer te leggen binnen de maand nadat de faillissementsvoorwaarden vervuld zijn. Crivits legal heeft hierin de nodige expertise en kan je daarin bijstaan. 

Hieronder verdiepen we ons in de praktische kant van het zelf neerleggen van de boeken via het elektronisch platform RegSol.  

Praktisch: hoe leg ik de boeken neer via het elektronisch platform RegSol? 

Surf naar het publieke luik van regsol.be en maak een account aan. Omwille van veiligheidsredenen is een sterkte authenticatie vereist om een aangifte van faillissement te doen.  

Indien je de aangifte doet voor een vennootschap of vereniging, maak dan geen account aan op de naam van de gefailleerde onderneming zelf. Een vennootschap of vereniging kan haar eigen faillissement namelijk niet aangeven. Enkel een bestuurder of gemachtigde natuurlijke persoon of een advocaat kan een aangifte doen van faillissement van een vennootschap of vereniging. Indien je aangifte doet voor een natuurlijk persoon onderneming speelt dit niet.  

Als je een buitenlands natuurlijk persoon bent zonder BIS-nummer of rijksregisternummer, kan je in RegSol geen aangifte van faillissement doen. Zoals reeds aangehaald, moet je immers sterk aangemeld zijn op basis van jouw E-ID. In dat geval moet je je richten tot een Belgische advocaat om aangifte van faillissement te doen via regsol.be. Crivits legal kan je hier uiteraard mee verderhelpen.  

Na het aanmelden, kom je terecht op de homepagina van RegSol, waar je het overzicht vindt van de functies die RegSol aanbiedt, alsook een aantal sneltoetsen. Aan de linkerkant onder “Snel aan de slag”, klik je op “Nieuw dossier indienen”. Vervolgens kom je op de pagina om een nieuwe insolventieprocedure te starten. Je kiest voor “Indienen aangifte faillissement’”.   

Op de homepagina heb je onderaan ook een rechtstreekse toets onder “Faillissement”, zijnde “Aangifte faillissement” waarbij je de tussenpagina met de verschillende mogelijkheden overslaat.  

Om een aangifte van faillissement in te dienen, moet je de volgende negen stappen doorlopen: 

1. Het faillissement; 
2. Jouw gegevens; 
3. Eerdere insolventieprocedures; 
4. Boekhouding; 
5. Onroerend goed; 
6. Schuldeisers; 
7. Personeel; 
8. Borgstellingen; 
9. Controle van jouw dossier. 

Stap 1: het faillissement 

In deze stap geef je aan voor wie je aangifte van faillissement wilt doen. Zoals reeds eerder uiteengezet, kan dit enkel voor een: 

• Rechtspersoon; 

• Natuurlijk persoon met ondernemingsnummer 

• Natuurlijk persoon zonder ondernemingsnummer 

Hoewel RegSol de optie geeft om een aangifte van faillissement te doen voor een organisatie zonder rechtspersoonlijkheid, is dit toch niet mogelijk. Je moet je hiervoor wenden tot de griffie van de bevoegde ondernemingsrechtbank.  

Indien je beschikt over een ondernemingsnummer kan je het ondernemingsnummer invoeren en verder het KBO raadplegen via de blauwe knop om zo automatisch de gegevens te laten invullen. Indien je niet beschikt over een ondernemingsnummer zal je handmatig de gegevens moeten invullen. 

Verder dien je de contactgegevens in te vullen van de gefailleerde natuurlijk persoon, de zaakvoerder of de bestuurder. De wet bepaalt dat de gefailleerde, zaakvoerder en bestuurder elektronisch kennisgevingen/berichten via RegSol moeten kunnen ontvangen. 

Vervolgens geef je ook aan of de schuldenaar een vrij beroep uitoefent (zoals accountant, architect, dierenarts, notaris, psycholoog etc.). Indien dit het geval is zal er een medecurator, gespecialiseerd in het vrije beroep, mee worden aangesteld.  

Mijn collega’s, mrs. Rik Crivits en Jens Vrebos, schreven een boek ‘Van insolventiepreventie tot fresh start’. Het boek behandelt de toepassing van de Insolventiewet op de vrije beroeper, in het bijzonder de advocaat (zie https://www.larcier-intersentia.com/nl/insolventiepreventie-fresh-start-9789400014718.html)  

Je dient zelf de territoriaal bevoegde ondernemingsrechtbank aan te duiden. Bij twijfel kan je hiervoor JURIDAT raadplegen, er is een link naar de website voorzien op deze pagina. 

Stap 2: Jouw gegevens 

Degene die de aangifte van faillissement indient, moet zijn/haar gegevens in stap 2 invullen. Indien je advocaat bent, dan kies je voor “Advocaat van de schuldenaar” en laad je vervolgens het mandaat als advocaat op. Indien je geen advocaat bent, kan je aangifte van faillissement indienen voor jezelf (indien je een natuurlijk persoon ondernemer bent) of als gemachtigde van de schuldenaar, bv. bestuurder, familielid of boekhouder. Ook in dit geval moet je een mandaat als gemachtigde opladen.  

Hierna staan jouw persoonlijke gegevens die automatisch worden ingevuld conform de gegevens ingevuld in jouw RegSol–account.  

Stap 3: Eerdere insolventieprocedures 

In stap 3 geef je aan of je reeds eerder betrokken was in een insolventieprocedure.  

Verder is er ook de mogelijkheid om de gerechtelijk ontbinding aan te vragen. De ondernemingsrechtbank kan de gerechtelijk ontbinding uitspreken indien er geen significante activa meer zijn en er al geruime tijd geen activiteit meer is. In de praktijk merken wij echter op dat niet iedere ondernemingsrechtbank dit toepast, onder andere doordat het moeilijk te beoordelen is of voormelde voorwaarden vervuld zijn. 

Stap 4: Boekhouding 

Uiteraard ben je verplicht om steeds een boekhouding bij te houden. Meer nog, je kan persoonlijk aansprakelijk gesteld worden in de geopende faillissementsprocedure indien je geen bijgewerkte boekhouding kan voorleggen. Indien je tijdens een faillissementsprocedure om deze of een andere reden aansprakelijk zou worden gesteld, kunnen wij je hierin bijstaan.  

Indien je wel beschikt over een up-to-date boekhouding geef je aan tot wanneer de boekhouding is bijgehouden, waar de boekhouding zich bevindt en laad je vervolgens ook de balans, resultatenrekening en staat van activa en passiva op. Bij gebrek aan een up-to-date boekhouding laad je de meest recente versie van de boekhouding op. 

Stap 5: Onroerend goed 

Is de onderneming waarvoor aangifte van faillissement wordt gedaan in het bezit van een onroerend goed, dan moet je dit in deze stap aangeven. Eventuele stukken m.b.t. het onroerend goed kunnen ook worden opgeladen. Je bent ook verplicht om enkele gegevens van het onroerend goed in te vullen, d.i. omschrijving, geschatte waarde en locatie. Daarnaast moet je ook aangeven of het onroerend goed al dan niet bezwaard is met een hypotheek en wat de geschatte waarde van de eventuele schuld is. Tot slot moet je aangeven of de gefailleerde de enige eigenaar is van het onroerend goed. 

Je kunt uiteraard meerdere onroerende goederen aangegeven indien dit het geval is.  

Stap 6: Schuldeisers 

In deze stap moet je verplicht een lijst van de openstaande schuldeisers en een lijst van de openstaande klantenvorderingen opladen. Bij voorkeur een lijst met duidelijke gedetailleerde contactgegevens van de desbetreffende schuldeisers en klanten ((e-mail)adres, ondernemingsnummer, bedrag openstaande schuld).  

Stap 7: Personeel 

Indien je op het moment van aangifte van het faillissement nog personeel tewerkstelt, moet je dit aangeven in stap 7. Er moet een personeelslijst worden opgeladen, opnieuw met gedetailleerde gegevens van alle personeelsleden. Daarnaast moet je ook aangeven of je gebruik maakt van een sociaal secretariaat. In bevestigend geval, vul je de gegevens van het sociaal secretariaat in 

Stap 8: Borgstellingen 

Ook borgstellingen door natuurlijke personen moeten worden meegedeeld bij de aangifte van het faillissement. Indien dit het geval is, heb je de concrete gegevens nodig van de natuurlijke persoon en van de schuldvordering waarvoor deze persoon zich borg heeft gesteld. 

Stap 9: Controle van jouw dossier 

De laatste stap is louter ter controle van de voorgaande stappen. Indien een document ontbreekt, wordt dit aangegeven door een rood kruis bij de desbetreffende stap. Indien je alle stappen correct hebt doorlopen en er dus overal een groen vinkje staat, kan je de aangifte van faillissement indienen door rechts onderaan op de knop “Aangifte naar rechtbank sturen” te klikken.  

RegSol zal na het doorsturen van de informatie, de ontvangst ervan bevestigen via e-mail. Het verzoek zal echter pas kunnen behandeld worden door de ondernemingsrechtbank na betaling van de retributie (in de volgende stap). Er zijn ook kosten rechtsbijstand verschuldigd (24 euro). Je zal de nodige gegevens voor de betaling van deze kosten rechtsbijstand ontvangen bij de bevestiging van ontvangst van jouw verzoek. 

Na betaling zal de aangifte van faillissement via RegSol worden doorgestuurd naar de griffie van de bevoegde ondernemingsrechtbank. De ondernemingsrechtbank zal nazien of ze (1) wel degelijk bevoegd is en (2) of de onderneming voldoet aan de wettelijke vereisten om in staat van faillissement te worden verklaard (zie hierboven). In bevestigend geval, zal de ondernemingsrechtbank een vonnis uitspreken waarin o.a. een curator zal worden aangesteld.  

De curator zal je na zijn aanstelling quasi onmiddellijk contacteren met het oog op het organiseren van een plaatsafstapping (d.i. een vergadering die in principe doorgaat op het adres van de onderneming). Wat er belangrijk is tijdens een plaatsafstapping, wordt uiteengezet in een van onze volgende blogposts.  

Ter samenvatting vind je hieronder nog een beknopt overzicht van alle stukken die je verplicht nodig hebt en best verzamelt alvorens te beginnen met de aangifte van faillissement: 

• Mandaat bij het indienen van de aangifte van faillissement als advocaat of als gemachtigde (indien van toepassing);  

• Meest recente boekhouding; 

• Lijst schuldeisers en lijst klanten; 

• Gegevens van het onroerend goed (indien van toepassing); 

• Lijst personeel en eventuele gegevens sociaal secretariaat (indien van toepassing);  

• Gegevens borgsteller (indien van toepassing).